‘විචාරාත්මක චින්තනය’ යනු සාමාන්‍ය සහ උසස් අධ්යාපනය තුළ බහුලව දක්නට ලැබෙන යෙදුමකි. මෙම වාක්‍ය ඛණ්ඩය අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනවල ද නිතර දක්නට ලැබේ. අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳ සාකච්ඡා කරන බොහෝ දෙනෙක් එය ප්‍රධාන කුසලතාවයක් ලෙස සලකති. අධ්යාපනය ප්‍රධාන වශයෙන් ඵලදායී ශ්‍රම බලකායක් බිහිකිරීමේ මෙවලමක් ලෙස දකින පිරිස් ද එය ධනාත්මක ගුණාංගයක් ලෙස දකිති.
අධ්‍යාපනයේ භූමිකාව සහ අරමුණ, ඔවුන් අධ්‍යයනය කරන අධ්‍යයන පථය(න්) සිසුන් විසින් වටහා ගන්නා ආකාරය මෙන්ම, වැළඳ ගන්නා දෘෂ්ඨිවාදයද විශ්වවිද්‍යාලයක උගන්වනු ලබන විෂය මාලාව මඟින් හැඩගස්වයි. විෂය මාලාව ප්‍රතිරෝධයේ මාර්ග නිර්මාණාත්මකව කැටයම් කරන අඩවියක් ද විය හැකිය.
බොහෝ කලා උපාධිධාරීන් ඉංග්රීතසි දැනුම නොමැතිකම නිසා රැකියා විරහිතව සිටින බව පෞද්ගලික අංශය පවසයි. විශ්වවිද්යාිලය තම සිසුන් තුළ ඉංග්රීිසි කුසලතා ඇති කිරීමට අසමත් වීම කලා හා මානව ශාස්ත්රස උපාධි අදාළ නොවීමේ ඒකාකෘතිය ශක්තිමත් කිරීමක් ලෙස සලකනු ලැබේ. කලා උපාධිධාරියා මහජන පරිකල්පනය තුළ අසාර්ථක ලෙස ගොඩනඟන ආකාරය සහ විශ්වවිද්යාමලය තුළ ඉංග්රීසසි භාෂාව ඉගැන්වීම සඳහා වඩාත් විවේචනාත්මක අධ්යා පනික ප්රදවේශයක අවශ්ය තාවය වෙත මෙහිදී මම අවධානය යොමු කරමි.
අපගේ විශ්වවිද්යාල තුළ ප්‍රචණ්ඩත්වය පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීමේදී, සංවාදය සැමවිටම නවකවදය වෙත යොමු වේ. උපකුලපතිවරයෙකු හෝ නියමයන්ට අනුගත නොවන කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයකු අත්තනෝමතික ලෙස සේවයෙන් පහ කිරීම වැනි ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා පිළිබඳව ද අපෙන් සමහරෙක් සාකච්ඡා කරති. නමුත් පන්තිය, ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය සහ ජනවාර්ගිකත්වය මත පදනම්ව විශ්වවිද්යාල පද්ධතිය තුළ අප එදිනෙදා අත්විඳින හිංසනය අදෘෂ්‍යමානව පවතී.
විශ්විද්‍යාල යටත්විජිතහරණය කිරීම පිළිබඳ සාකච්චාව ගෝලීය දකුණේ පමණක් නොව උතුරේද විශ්වවිද්යාල වල ප්‍රචලිත වෙමින් පවතී. ඒ සාකච්චාව අලුත් වන අතර බොහෝ කාරණා තවමත් ඇත්තේ අවබෝධ කරගැනීමට දරන උත්සාහයන් මට්ටමේය. බටහිර අධිරාජ්‍යවාදී පාලනයේ සංස්කෘතික යටත් කරගැනීමේ මාදිලියක් ලෙස ඇරඹුන උසස් අධ්‍යාපන ආයතන නිදහසෙන් පසුත්, තවමත් අධිරාජ්‍යවාදී සෙවනැලි වලින් වැසී පවතී.
රාජ්යි විශ්ව විද්‍යාල පිලිබඳව ඇති මූලික චෝදනාව වන්නේ ඒවායින් බිහි කරන විද්‍යාර්ථීන්ට රැකියා ලබාගැනීමට ඇති නොහැකියාවයි. ලාංකීය ආණ්ඩු මගිනුත්, ලෝක බැංකුව මගිනුත් දශක කිහිපයක් තිස්සේ මෙය එම විද්‍යාර්ථීන්ගේ ඉංංග්‍රීසි භාෂාවේ අඩුකම සහ පරිගණක හසුරුවීමේ නොහැකියාවට ලඝු කිරීමට වෑයම් කර ඇත.
ඉහත ප්‍රශ්නයට ඍජු පිළිතුරක් දෙන්නට කලා පීඨ වලට අනුබද්ධ සියල්ලන්ටම එල්ල වන පීඩනය එන්න එන්නටම දරුණු වෙමින් තිබේ. නමුත් ඊට ප්‍රථම එම ප්‍රශ්නය දෙස නැවත හැරී බැලීමක් සිදුකළ යුතුය. මන්දල අපේ පිළිතුරු වල ස්වභාවය තීරණය වන්නේ ඒවාට මූලික වන ප්‍රශ්න මඟින් බැවිනි.
ජාතික විගණන කාර්යාලය විසින් මෑතකදී ප්රකාශයට පත් කරන ලද උසස් අධ්යාපනය පිළිබඳ වාර්තාවක් උපාධිධාරී විරැකියාව සහ කලා අධ්යාපනය අතර සම්බන්ධතාවයක් ගොඩනැගීමට උත්සාහ දරනු ලැබීය. අද කුප්පි කතාව ව්යුත්පන්න වී ඇත්තේ විශ්වවිද්යාල ශාස්ත්රඥයින් කණ්ඩායමක් වන අප විසින් වාර්තාවට දක්වන ලද්දා වූ ප්රතිචාරයක් ඔස්සේය.
මේ කුඩා දිවයිනට ඉසිලිය නොහැකි තරම් රුධිරයක් අපි අපේ ජීවිත කාලය තුළ දැක ඇත්තෙමු. දශක තුනක පමණ කාලයක පැවති යුද්ධය, 1971 සහ 88 තරුණ කැරළි දෙකත්, පශ්චාත් යුධ සමයේදී මුස්ලිම් සහ ක්‍රිස්තියානි ප්‍රජාවන්ට වරින් වර එල්ල වූ පහර දීම් සහ ඉතාම ආසන්න අත්දැකීම ලෙස 2019 සිදුවූ පාස්කු ඉරුදින බෝම්බ ප්‍රහාරයත් ඒ අතර ප්‍රධාන වෙයි.
තම නවකවද අත්දැකීමේ ලිංගික හිංසන පිළිබඳ ප්‍රසිද්ධියේ විස්තර කළ සිසුවෙකුට සැඟවුණු අභිප්‍රායන් ඇති බවට චෝදනා එල්ල විය. තමන් දුටු නවක වද සිද්ධීන් පිළිබඳ අදහස් දැක්වූ කනිෂ්ඨ කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකාවක් නවකවදය සිදුකරන්නන්ගෙන් පමණක් නොව කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයන්ගෙන්ද හිරිහැරයට ලක්විය. නවකවදය නැවැත්වීමට වෙහෙස වූ පීඨ සාමාජිකයෙකු, සිසුන් අතර භේද ඇති කළා යැයි අපකීර්තියට පත්විය. නවකවදය හඳුනා ගැනීමට කොතරම් පෙළඹවීමක් තිබුණද, නවක වදයට දක්වන ප්‍රතිරෝධයට ලැබෙන ප්‍රතිචාර හරහා පෙනී යන්නේ මෙම ගැටලුවේ ඇති සංකීර්ණතා සහ විසඳුම් සෙවීමේ දුෂ්කරතාය.
