සුමති සිවමෝහන් පොත් අපව රවටන්නේ ඇයි? හෝඩියේ හැම අකුරක්ම බැඳ දමා ඇත්තේ ඇයි? හැම මිනිස් මුවකටම කට කලියාවක් දමා ඇඩෝනිස් ගේ Concerto Al-Quds කෘතියෙනි ඇත්තෙන්ම කවියා අසන පරිදි හෝඩියේ හැම අකුරක්ම යදමින් බැඳ දමා ඇත්තේ ඇයි? මේ ප්‍රශ්නයට දෙන පිළිතුර ඥානමීමංසාත්මක (epistemological) සහ අධ්‍යාපනය සම්බන්ධ (pedagogical) එකක් වශයෙන් ගොනු කිරීමට කැමැත්තෙමි. එසේම එය පලස්තීනය සම්බන්ධ ප්‍රශ්නයක් ලෙසද […]
අහෝ පලස්තීනය: අධ්‍යාපනය යදම් වලින් මිදවීම Read More »
අහිලන් කදිර්ගාමර් වතුකරයේ ගුරුවරුන් සමඟ නුවරඑළියේදී මෑත පැවති සාකච්ඡාවකදී වෘත්තීය සමිති සාමාජිකයකු කියා සිටියේ ලංකාවේ සියළු දෙනාට අධ්‍යාපනයට සමාන ප්‍රවේශයක් ඇති බවට වන කතාව වතුකරයට අදාළ නොවන බවයි; මන්ද, ප්‍රජාවක් වශයෙන් ඔවුන්ට නිදහසේ සිට දශක තුනක කාලයක් පුරා නිදහස් අධ්‍යාපනයට ප්‍රවේශය අවහිර කොට තිබූ බැවිනි. ඇත්තෙන්ම දශක අටකට අධික නිදහස් අධ්‍යාපනයේ උරුමය පිළිබඳ අපට පවතින
පුරවැසි අයිතීන් අහිමි වීම, ඉඩම් රහිත බව සහ වතුකරයේ අධ්‍යාපනය Read More »
ශාමලා කුමාර් 2024 දෙසැම්බර් මාසයේ Sunday Observer පුවත්පතෙහි පළවූ වාර්තාවකට අනුව කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ උපකුලපති විසින් විදේශීය සිසුන් බඳවා ගැනීම වැඩිකිරීම තුළින් මහජන අරමුදල් මත විශ්ව විද්‍යාලයේ රඳා පැවැත්ම අඩු කිරීමේ සැලසුමක් නිවේදනය කොට ඇත. දැනට 225 ක් වන එම සිසුන් ප්‍රමාණය දෙගුණ කිරීමේ ඔහුගේ අරමුණත් සමඟ එම අභිප්‍රාය ඉටු කරගැනීමේ මාර්ගයට විශ්ව විද්‍යාලය එළඹ ඇති බව
උසස් අධ්‍යාපනය සඳහා මහජන අරමුදල් යෙදවීම: හිස්තැන් පිරවීමට පෞද්ගලික අරමුදල් සෙවීම? Read More »
හසිනි ලේකම්වසම් චරිත් දිල්ශාන් ගේ සියදිවි නසාගැනීම නිසා නැවත වරක් විශ්ව විද්‍යාල තුළ නවක වදයට අවධානය යොමු වී ඇත. නවක වදය යනු නීතියෙන් දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදක් බව මේ වනවිට අප කවුරුත් හොඳින් දන්නා කාරණයකි. එහෙත් මේ තීරුවෙහි පෙර ලිපියක ශාමලා කුමාර් දැක්වූ පරිදි මෙවැනි සිද්ධීන් වඩාත් ගැඹුරු, පද්ධතීමය ප්‍රශ්නයක රෝග ලක්ෂණයක් පමණි; එම ප්‍රශ්නය
විශ්ව විද්‍යාල තුළ නවක වදය: අධ්‍යාපනයට කළහැකි දේ Read More »
කෞශල්‍යා පෙරේරා පර්යේෂණයට මුල් තැන දෙන ලෝකයේ ප්‍රමුඛ විශ්ව විද්‍යාලයක දස වසරක් රැකියාවක නිරත වී 2000 දශකයේ මුල් භාගයේදී නැවත ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි සගයෙක්, ශ්‍රී ලංකාවේ පර්යේෂණ සංස්කෘතියක් නැතැයි කියමින් මට දුක් කන්නලව් කීවේය. ‘පර්යේෂණ සංස්කෘතියක්’ තිබීම ලෙස සත්‍ය වශයෙන්ම අපි අදහස් කරන්නේ කුමක්ද? මෙයට විශාල අරමුදල් තිබීමම ප්‍රමාණවත්ද? ඵලදායී හා අර්ථාන්විත පර්යේෂණ සංස්කෘතියක් කරා
2025 අප්‍රේල් 21 අපේ ආදරණීය සහෘද හර්ෂණ රඹුක්වැල්ල අබුඩාබියේදී මියගිය බවට වූ පුවත අප මහත් කම්පනයට හා ශෝකයට පත්කළේය. රටේ විශ්ව විද්‍යාල පද්ධතිය අපේක්ෂාභංගත්වයට පත්ව තිබූ මොහොතක එහි සාමාජිකයින් හා හිතෛෂීන් කිහිප දෙනෙකු එකතුව විචාරය හා ප්‍රතිරෝධය සඳහා නිර්මාණය කරගත් කුප්පි සාමූහිකයේ හර්ෂණ ආරම්භක සාමාජිකයකු විය. උද්‍යෝගිමත්, කැපවුණු සහ කරුණාවන්ත ශාස්ත්‍රඥයකු වූ හර්ෂණ ගේ ශාස්ත්‍රීය හා ක්‍රියාවාදාත්මක දායකත්වයන් වල වටිනාකම තක්සේරු කළ නොහේ. අද කුප්පි තීරුව වෙන් වන්නේ ඔහු වෙනුවෙනි. අද නැවත පලකරන මේ ලිපියේ එන යටත්විජිතහරණය පිළිබඳ තේමාව, භාෂා අධ්‍යයන පිළිබඳ ප්‍රකාශනයක් තුළ ඔහු විසින් මෑතදී යළිත් කතා කරන්නට යෙදුනු එකකි.
අධ්‍යාපනය යටත්විජිතහරණය කිරීම – විචාරාත්මක සිතුවිලි කිහිපයක් Read More »
සෙල්වරාජ් විශ්විකා “වතු වල වැඩකිරීමට ස්වදේශිකයන් අකමැති වූ බැවින් ඒ සඳහා ඉන්දීය ශ්‍රමිකයන් ගෙන්වා ගන්නා ලදී.” සාමාන්‍ය පෙළ විභාගයට මුහුණ දෙන 16 අවුරුදු ශිෂ්‍යාවක ලෙස මේ වචන වල බැරෑරුම්කම මට වැටහුනේ නැත. රටේ ඉතිහාසය පිළිබඳ සාකච්ඡාවේදී අතුරු මාතෘකාවක් ලෙස කෙරුණු මේ කතාව තුළ සමස්ත ප්‍රජාවකගේ අරගලය මකා දමා ඇති බව මට සිතුනේ නැත. ඓතිහාසික දේශපාලන
දෙපෙත්ත සමඟ අංකුරයත් ගලවා දැමීම Read More »
අනුෂ්කා කහඳගමගේ අධ්‍යාපනය නිත්‍ය වශගයන්ම ‘නිදහස්’ විය යුතුය – එසේ නිදහස් විය යුත්තේ පෞද්ගලීකරණයෙන් පමණක් නොව, ඒ වෙනුවට, පීඩාකාරී ව්‍යුහයන්ගෙන් ශිෂ්‍යයා මුදවා ඔවුන්ව සවිබල ගැන්වීමේ ආකාරයක් වශයෙනි. අධ්‍යාපනය, විචාරාත්මකව සිතිය හැකි, ධුරාවලි ප්‍රශ්නකළ හැකි සහ අත්‍යන්ත වශයෙන් තමාව පීඩාකාරී ව්‍යුහ වලින් මුදවා ගත් හැකි, දැනුම මෙන්ම ඒ සඳහා අවශ්‍ය මෙවලම් තුළින් ශිෂ්‍යයා සන්නද්ධ කළ යුතුය. අධ්‍යාපනය පීඩාකාරී
නිවහල් මනස: පීඩාවේ සිට විමුක්තිය කරා Read More »
ධූරාවලීන් අපේ විශ්ව විද්‍යාල වල මූලිකාංගයකි. විධිමත් හා අවිධිමත් ආකාර වලින් ඒවා විද්‍යාමාන වන අතර, ඒවා මඟින් සමාජ පන්තිය, වාර්ගිකත්වය සහ ස්ත්‍රී-පුරුෂ භාවය මත පදනම් වූ බල අසමානතා තීව්‍ර කරමින් ඉහළ සිටින්නන්ගේ අධිකාරිය සහතික කරනු ලැබේ. වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය තුළ මුල සිටම සිසුන්ව මේ ධූරාවලියට හුරු කරන්නේ සාමාන්‍ය කථිකාචාර්යවරුන්ට ඉහළින් මහාචාර්යවරුන්, සායනික පුහුණුව ලබා නොදෙන ගුරුවරුන්ට ඉහළින් එම පුහුණුව ලබාදෙන ගුරුවරුන්, වෛද්‍ය නිලධාරීන්ට ඉහළින් විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් සැළකීම වැනි සැඟවුණු විෂය නිර්දේශයක් තුළිනි. විශ්ව විද්‍යාල (සහ රෝහල්) තුළ තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලිය සංවිධිත කිරීම සඳහා ධූරාවලියක් අවශ්‍ය වුවද, ඊට එහා කාර්යයන් වල එය තදින් මුල්බැස ගත්විට නිර්මාණය වන්නේ ඉගෙනීම සඳහා නොගැළපෙන, සිසුන් ප්‍රශ්න ඇසීමට අධෛර්යමත් කරන ආකාරයේ පරිසරයකි. වෙනස්කොට සැළකීම, නින්දා කිරීම, හිරිහැර කිරීම (bullying) ආකාරයේ බලය අවභාවිත කිරීම් සිදුවන්නේ එවිටය. වෛද්‍ය පීඨයට අළුතින් ඇතුළත් වන සිසුන් සඳහා මෑතක පැවති සැසියක නවක වධය පිළිබඳ කතා කිරීම සඳහා එක් ශිෂ්‍යාවකට මා ඇරයුම් කළ විට, “ගුරුවරු අතින් නවක වධය සිද්ද වෙනකොට මේ වගේ වැඩසටහන් වල ප්‍රයෝජනයක් තියෙනවද මැඩම්?” යනුවෙන් ඇය මගෙන් විමසා සිටියාය (උධෘතය මෙහි පල කරන්නේ ඇගේ අවසරය පිටය). මේ ලිපිය ලියවෙන්නේ ඒ සම්බන්ධයෙන් කළ ආවර්ජනා මත පදනම්වය.
2025 පෙබරවාරි 18 පළවූ සිය කුප්පි ලිපිය ඔස්සේ, ලංකාවේ උසස් අධ්‍යාපන පද්ධතිය තුළ ස්ත්‍රීන්, LGBTQ පිරිස් හා අනෙකුත් ආන්තික කණ්ඩායම් වලට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය වැළක්වීමෙහිලා ආයතනික ව්‍යුහයන් සහ යථාර්ථය අතර පවතින හිඩැස පිළිබඳ නිකොලා පෙරේරා සාකච්ඡා කළාය. එහි දිගුවක් වශයෙන් මේ ලිපියෙන් අරමුණු කරන්නේ ලංකාවේ උසස් අධ්‍යාපන විෂය නිර්දේශය තුළට ස්ත්‍රීවාදී ඉගෙනුම්-ඉගැන්වීම් ක්‍රම ඇතුළත් කරනොගැනීම පිළිබඳවය. ලිංගික හා ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ හිංසන වල ස්වභාවය හඳුනා ගැනීමටත්, ඒවා වැළක්වීමෙහිලා ඵලදායී ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමටත් නොහැකි වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මේ හිඩැස ඇතිව තිබෙන බව ලිපියෙන් තර්ක කෙරේ. ඒ සඳහා ස්ත්‍රීවාදී ඉගෙනුම්-ඉගැන්වීම් ක්‍රම නිර්වචනය කිරීම, එහි වැදගත්කම ගවේෂණය කිරීම, එය අධ්‍යාපනයට කොතරම් දුරට ඇතුළත් කොටගෙන තිබෙනවාද යන්න විභාග කිරීම හා ඒ මත පදනම්ව යම් නිගමන කිහිපයකට එළඹීම ලිපියෙන් සිදුකෙරේ.
අධ්‍යාපනය, ස්ත්‍රී බලමුළුගැන්වීමේ හා නිදහසේ භාවිතයක් ලෙස Read More »
