සෙල්වරාජ් විශ්විකා “වතු වල වැඩකිරීමට ස්වදේශිකයන් අකමැති වූ බැවින් ඒ සඳහා ඉන්දීය ශ්‍රමිකයන් ගෙන්වා ගන්නා ලදී.” සාමාන්‍ය පෙළ විභාගයට මුහුණ දෙන 16 අවුරුදු ශිෂ්‍යාවක ලෙස මේ වචන වල බැරෑරුම්කම මට වැටහුනේ නැත. රටේ ඉතිහාසය පිළිබඳ සාකච්ඡාවේදී අතුරු මාතෘකාවක් ලෙස කෙරුණු මේ කතාව තුළ සමස්ත ප්‍රජාවකගේ අරගලය මකා දමා ඇති බව මට සිතුනේ නැත. ඓතිහාසික දේශපාලන […]
දෙපෙත්ත සමඟ අංකුරයත් ගලවා දැමීම Read More »
අනුෂ්කා කහඳගමගේ අධ්‍යාපනය නිත්‍ය වශගයන්ම ‘නිදහස්’ විය යුතුය – එසේ නිදහස් විය යුත්තේ පෞද්ගලීකරණයෙන් පමණක් නොව, ඒ වෙනුවට, පීඩාකාරී ව්‍යුහයන්ගෙන් ශිෂ්‍යයා මුදවා ඔවුන්ව සවිබල ගැන්වීමේ ආකාරයක් වශයෙනි. අධ්‍යාපනය, විචාරාත්මකව සිතිය හැකි, ධුරාවලි ප්‍රශ්නකළ හැකි සහ අත්‍යන්ත වශයෙන් තමාව පීඩාකාරී ව්‍යුහ වලින් මුදවා ගත් හැකි, දැනුම මෙන්ම ඒ සඳහා අවශ්‍ය මෙවලම් තුළින් ශිෂ්‍යයා සන්නද්ධ කළ යුතුය. අධ්‍යාපනය පීඩාකාරී
නිවහල් මනස: පීඩාවේ සිට විමුක්තිය කරා Read More »
ධූරාවලීන් අපේ විශ්ව විද්‍යාල වල මූලිකාංගයකි. විධිමත් හා අවිධිමත් ආකාර වලින් ඒවා විද්‍යාමාන වන අතර, ඒවා මඟින් සමාජ පන්තිය, වාර්ගිකත්වය සහ ස්ත්‍රී-පුරුෂ භාවය මත පදනම් වූ බල අසමානතා තීව්‍ර කරමින් ඉහළ සිටින්නන්ගේ අධිකාරිය සහතික කරනු ලැබේ. වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය තුළ මුල සිටම සිසුන්ව මේ ධූරාවලියට හුරු කරන්නේ සාමාන්‍ය කථිකාචාර්යවරුන්ට ඉහළින් මහාචාර්යවරුන්, සායනික පුහුණුව ලබා නොදෙන ගුරුවරුන්ට ඉහළින් එම පුහුණුව ලබාදෙන ගුරුවරුන්, වෛද්‍ය නිලධාරීන්ට ඉහළින් විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් සැළකීම වැනි සැඟවුණු විෂය නිර්දේශයක් තුළිනි. විශ්ව විද්‍යාල (සහ රෝහල්) තුළ තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලිය සංවිධිත කිරීම සඳහා ධූරාවලියක් අවශ්‍ය වුවද, ඊට එහා කාර්යයන් වල එය තදින් මුල්බැස ගත්විට නිර්මාණය වන්නේ ඉගෙනීම සඳහා නොගැළපෙන, සිසුන් ප්‍රශ්න ඇසීමට අධෛර්යමත් කරන ආකාරයේ පරිසරයකි. වෙනස්කොට සැළකීම, නින්දා කිරීම, හිරිහැර කිරීම (bullying) ආකාරයේ බලය අවභාවිත කිරීම් සිදුවන්නේ එවිටය. වෛද්‍ය පීඨයට අළුතින් ඇතුළත් වන සිසුන් සඳහා මෑතක පැවති සැසියක නවක වධය පිළිබඳ කතා කිරීම සඳහා එක් ශිෂ්‍යාවකට මා ඇරයුම් කළ විට, “ගුරුවරු අතින් නවක වධය සිද්ද වෙනකොට මේ වගේ වැඩසටහන් වල ප්‍රයෝජනයක් තියෙනවද මැඩම්?” යනුවෙන් ඇය මගෙන් විමසා සිටියාය (උධෘතය මෙහි පල කරන්නේ ඇගේ අවසරය පිටය). මේ ලිපිය ලියවෙන්නේ ඒ සම්බන්ධයෙන් කළ ආවර්ජනා මත පදනම්වය.
2025 පෙබරවාරි 18 පළවූ සිය කුප්පි ලිපිය ඔස්සේ, ලංකාවේ උසස් අධ්‍යාපන පද්ධතිය තුළ ස්ත්‍රීන්, LGBTQ පිරිස් හා අනෙකුත් ආන්තික කණ්ඩායම් වලට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය වැළක්වීමෙහිලා ආයතනික ව්‍යුහයන් සහ යථාර්ථය අතර පවතින හිඩැස පිළිබඳ නිකොලා පෙරේරා සාකච්ඡා කළාය. එහි දිගුවක් වශයෙන් මේ ලිපියෙන් අරමුණු කරන්නේ ලංකාවේ උසස් අධ්‍යාපන විෂය නිර්දේශය තුළට ස්ත්‍රීවාදී ඉගෙනුම්-ඉගැන්වීම් ක්‍රම ඇතුළත් කරනොගැනීම පිළිබඳවය. ලිංගික හා ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ හිංසන වල ස්වභාවය හඳුනා ගැනීමටත්, ඒවා වැළක්වීමෙහිලා ඵලදායී ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමටත් නොහැකි වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මේ හිඩැස ඇතිව තිබෙන බව ලිපියෙන් තර්ක කෙරේ. ඒ සඳහා ස්ත්‍රීවාදී ඉගෙනුම්-ඉගැන්වීම් ක්‍රම නිර්වචනය කිරීම, එහි වැදගත්කම ගවේෂණය කිරීම, එය අධ්‍යාපනයට කොතරම් දුරට ඇතුළත් කොටගෙන තිබෙනවාද යන්න විභාග කිරීම හා ඒ මත පදනම්ව යම් නිගමන කිහිපයකට එළඹීම ලිපියෙන් සිදුකෙරේ.
අධ්‍යාපනය, ස්ත්‍රී බලමුළුගැන්වීමේ හා නිදහසේ භාවිතයක් ලෙස Read More »
විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසම මට්ටමේ කොතරම් ප්‍රතිපත්තිමය මැදිහත්වීම් තිබුණද, විශ්ව විද්‍යාල තුළ ලිංගික හා ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ හිංසනයට ලක්වන්නන්ට හිමිවන සහයෝගයට වඩා මුහුණ පෑමට සිදුවන ප්‍රතිරෝධය වැඩිය. සාමාන්‍යයෙන් වරදකාරී පාර්ශ්වයේ හිතමිතුරන් සහ නෑදෑයන්, සිය හිතවතාගේ නම පමණක් නොව ආයතනයේ ප්‍රතිරූපයද රැකීමේ මුවාවෙන් එකට රොක් වෙති. පන්තිය, වාර්ගිකත්වය, ප්‍රාදේශීයත්වය වැනි තවත් අනන්‍යතාවන්ගෙන්ද බලපෑමට ලක්වන මෙම ලිංගික හා ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ හිංසන වලට ලක්වන්නේ ස්ත්‍රීන් පමණක් නොවන බවද සිහිතබා ගත යුතුය.
MIT විශ්ව විද්‍යාලය සහ ජෙෆ් බේසෝස් විසින් පන්ති කාමරය තුළ PowerPoint තහනම් කිරීමට බොහෝ කලකට පෙරය මගේ පන්ති කාමරය තුළ මා එම තහනම පැනවූයේ. මගේ අරමුණ වූයේ ජීවිතයේ එක් මොහොතක් නිර්මාණය කිරීම හා විඳීම මිස, PowerPoint තුළින් මරණයට අත වැනීම නොවේ. PowerPoint හි වීරයා, ප්‍රධාන චරිතය මෙන්ම දුෂ්ටයාද වන්නේ මරණීය කම්මැලිකමයි. ආගන්තුක සංඥා සහ හැඩතල වලින් සැදි එය, අණ මත පත්තු වන වර්ණ වලින් යුත්තකි. මනස ආක්‍රමණය කොට අපව සම්පූර්ණයෙන්ම සිය පාලනයට ගෙන ඇති එය විසින් ශරීරය අංශ භාග තත්වයට පත් කරයි. ඉදිරිපත් කිරීම අතරතුරදීම නින්ද ඔස්සේ කෙනෙකු තවත් ලෝකයකට කැඳවාගෙන යනු ලැබේ. ඊට ප්‍රතිරෝධය දක්වමින් ඇස් ඇරගෙන සිටීමේ වධකාගාරය ය ඉන් අනතුරුව විවර වන්නේ. පසුදින වනවිට එම ඉදිරිපත් කිරීමේ එකදු අදහසක් වත් කිසිවකුට මතක නොතිබෙනු ඇත. ලියාගත් සටහන්ද නොමැති නිසා මතකය අළුත් කරගැනීමේ ක්‍රමයකුත් නැත; PowerPoint සටහන ඊමේල් මාර්ගයෙන් ලැබුණු පසු එය විද්‍යුත් ලිපි ගොනුවේම හිරවී තිබෙනු ඇත. කාලයක් යනවිට මකා දැමිය යුතු ලිපි වලින් එකක් බවට පත්වන්නේ, එය එතැන ඇත්තේ ඇයිද යන්නවත් මතක් නොවන නිසාය.
විප්ලවීය ක්‍රියා: PowerPoint හි මරණය Read More »
මහේන්ද්‍රන් තිරුවරන්ගන් ගෝලීය අවශ්‍යතා වලට සරිලන පරිදි ලංකාවේ අධ්‍යාපන පද්ධතිය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම නව රජයේ අවධානය මූලිකවම යොමුව ඇති මාතෘකාවක් බවට පත්ව ඇති බැව් පෙනේ. මේ කරුණ මුල් වරට මතුවූයේ ජාතික ජන බලවේගයේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශය තුළ වෘත්තීය පුහුණු අධ්‍යාපනය පිළිබඳ කතා කිරීමේදීය. පසුව 2024 ඔක්තෝබර් මාසයේ ජනපති අනුර කුමාර දිසානායක කියා සිටියේ ගෝලීය අවශ්‍යතා වලට සරිලන
අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ: ගෝලීය ශ්‍රම වෙළඳපොළ විනිවිද දැකීම Read More »
2023 පෙබරවාරි මාසයේ ‘අනාගතය ස්ත්‍රීද?’ යන මැයෙන් මා විසින් ලියන ලද ලිපියේ සාකච්ඡා වූයේ අපේ උපාධි අපේක්ෂකයින්ගෙන් බොහොමයක් ස්ත්‍රීන් බවත්, සමාජයේ පවතින ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ ස්ත්‍රී විරෝධය ආමන්ත්‍රණය කිරීමට විශ්ව විද්‍යාල පද්ධතිය විසින් ඔවුන් බලගන්වනු නොලබන බවත්ය. සිසුන් මෙන්ම පොදුවේ අප රටේ ස්ත්‍රීන් මුහුණ දෙන ස්ත්‍රී විරෝධයෙහි ස්වභාවයද එම ලිපිය තුළ මම සාකච්ඡා කළෙමි.
අනාගතය ස්ත්‍රීන්ගේය Read More »
ශ්‍රී ලාංකිකයෝ අධ්‍යාපන සුදුසුකම්වලට අතිශයින් ඇළුම් කරති. රන් ආභරණ, මිල අධික ඔරලෝසු හෝ සන්නාමයක් ඇති හෙවත් ‘බ්‍රෑන්ඩඩ්’ සපත්තු යුගලයක හිමිකාරිත්වය පිළිබඳ සැලකිලිමත් වන්නේ යම්සේ ද ඒ සමානවම අධ්‍යාපන සුදුසුකම් පිළිබඳව ද සැලකිලිමත් වෙයි. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ තමා භාවිත කරන බඩු භාණ්ඩවල සම්භවය, වටිනාකම සහ අව්‍යාජත්වය සන්නාමය පිළිබඳ ඇති වගවීම ආකාරයෙන්ම තමා විසින් අත්පත් කරගන්නා සුදුසුකම් පිළිබඳව සැලකිලිමත් වුවත්, එය ඊට වඩා උසස් සදාචාරාත්මක පදනමකින් අසනාකාරයට හැසිරීමයියි.
පාර්ලිමේන්තුවේ අභුතරූපී නාට්‍යයක්: අධ්‍යාපනයට එදිරිව සුදුසුකම් Read More »
මෑතක කොළඹදී පැවැත්වුනු ABBA කණ්ඩායමේ ප්‍රසංගය අරබයා මතුවූ කතිකාව තුළින් ලලිත කලා සහ විවේකය පිළිබඳ දැනට කලක් තිස්සේ පවතින ගැටළුවක් විදහා පායි. සමහර ජාතික ජන බලවේග දේශපාලනඥයන් ඊට සහභාගී වූ බවට වන කටකතා ද ඇතුළුව මේ ප්‍රසංගය සම්බන්ධව ඇති සමස්ත කතිකාවම ආමන්ත්‍රණය කිරීමට මට නොහැකි වූවත්, ඒ තුළ මතුවන අධිපති ආඛ්‍යානය රසවත් බව මට සිතුනි. එහි මූලිකම තර්කය වන්නේ, මේ අවස්ථාවේ ජනතාවගේ වඩාත්ම දැවෙන ප්‍රශ්න සඳහා විසඳුම් ලබාදීමට යැයි පවසමින් බලයට පැමිණි කණ්ඩායමක සාමාජිකයින් වශයෙන්, ප්‍රසංගයක් වැනි ‘අත්‍යාවශ්‍ය නොවන’ දෙයකට සහභාගී වීම එම දේශපාලනඥයන් ගේ කුහක බව (hypocrisy) විදහා දක්වන බවයි.
අත්‍යාවශ්‍ය නොවන දේ සඳහා තර්කයක් Read More »
