පෞද්ගලික උසස් අධ්‍යාපන ආයතන වල ඉගෙන ගැනීම සඳහා රුපියල් මිලියන 1.1 ක පොලී රහිත ණය ලබාදීමේ වැඩපිළිවෙලක් හඳුන්වා දීමට නියමිතය. රාජ්‍ය හා රාජ්‍ය නොවන උසස් අධ්‍යාපන ආයතන වල ප්‍රමිතිය තහවුරු කිරීම සඳහා තත්ත්ව සහතිකකරණ කවුන්සිලයක් (Quality Assurance Council) පිහිටුවීමට විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාව යෝජනා කොට තිබේ.
මේ ලිපිය ගැන මා සිතන්නට පටන් ගත්තේ කුප්පි සාමූහිකය රජයේ යෝජිත කම්කරු ප්‍රතිසංස්කරණ ගැන අධ්‍යයනය කරන්නට ගත් පසුබිමකය. අදාළ ප්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳව වඩා හොඳින් තේරුම් ගැනීම සඳහා ශාස්ත්‍රාලිකයන්ද ඇතුළු පාර්ශ්ව සමඟ අප සාකච්ඡා කිරීම අරඹා තිබූ අතර, අපට ඉතා ඉක්මණින් වැටහුණු කාරණාවක් වූයේ ඒවා ඉතා විවාදාපන්න මෙන්ම බැරෑරුම් ප්‍රතිවිපාක වලට තුඩුදිය හැකි ප්‍රතිසංස්කරණ බවයි. එහෙත් ඒ පිළිබඳ සාකච්ඡාවක් විශ්ව විද්‍යාලය තුළින් ජනිත නොවුණු තරම්ය.
අන් කවරදාටත් වඩා අද වන විට මානව ශාස්ත්‍ර හා සමාජ විද්‍යාවන් ප්‍රහාරයට ලක්වෙමින් තිබේ. එම විෂයන්හි ප්‍රදානය කරන උපාධි වල අදාලත්වය හා ප්‍රයෝජනවත් භාවය ද සතර අතින් ප්‍රශ්න කිරීමට ලක්වෙමින් පවතී. මෙම උපාධිධාරීන් සඳහා රජයේ සීමිත මූල්‍ය සම්පත් වැය කිරීම (‘නාස්ති කිරීම’) වටින්නේද යන්න තවත් ප්‍රශ්නයකි.මේ උපාධි පාඨමාලා වලට යම් ‘වටිනාකමක්’ එකතු කිරීම සඳහා ඒවාට මෘදු කුසලතා කොටසක් ඇතුළත් කිරීම මේ වෙනුවෙන් මේ මොහොතේ ගනිමින් පවතින පියවරකි. මෙහි පදනම් උපකල්පනය වන්නේ මෙම පාඨමාලා වලින් කිසිදු කුසලතාවයක් ලබා නොදෙන බව හෝ එසේ ලබාදෙන කුසලතා වල කිසිදු වටිනාකමක් නැති බවය. මීට අවුරුද්දකට දෙකකට ඉහත පැවති උසස් අධ්‍යාපනය පිළිබඳ තීරණ ගැනීමේ ඉහළ මට්ටමේ රැස්වීමකදී, රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල වල මානව ශාස්ත්‍ර හා සමාජ විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තු වල නියෝජිතයන් ඉදිරියේම එක් ප්‍රකට පුද්ගලයකු කියා සිටියේ මෙම පීඨ වලට පැමිණෙන්නේ ‘පමා වී සංවර්ධනය වූ’ පිරිසක් බවයි. මානව ශාස්ත්‍ර හා සමාජ විද්‍යාවන් පිළිබඳ ආකල්පය විදහා පෑමට මීට වඩා හොඳ උදාහරණයක් තිබිය හැකිද?
පන්ති කාමරය සාමාන්‍යයෙන් සැළකෙන්නේ අධ්‍යාපනය, විවිධත්වය, නිර්මාණශීලීත්වය සහ විසම්මතිය තහවුරු කෙරෙන අවකාශයක් ලෙසය. එනයින් ගත් කළ විවිධ වර්ගයේ ලිංගික අනන්‍යතා සහ රුචි අරුචිකම් ඇති ගුරුවරුන් සහ ශිෂ්‍යයින්ට බාධාවකින් තොරව එම අනන්‍යතා පැවැත්වීමේ නිදහස පන්ති කාමරය තුළ තිබිය යුතුය. එහෙත් ලංකාවේ පන්ති කාමරය යනු වඩා පුළුල් සමාජයේම පිළිබිඹුවකි. ලිංගිකත්වය සම්බන්ධ සමාජ ධූරාවලි එහිද ප්‍රතිනිෂ්පාදනය වේ.
පසුගිය සතියේ කුප්පි තීරුවෙන් කෞෂල්‍යා පෙරේරා කතා කළේ විශ්ව විද්‍යාල තුළ වත්මනේ පවතින ශ්‍රම ගැටළු මෙන්ම, බඳවා ගැනීම් හා රඳවා ගැනීම් සම්බන්ධ රජයේ ප්‍රතිපත්ති හරහා ඒවා වඩාත් තීව්‍ර වන ආකාරයයි. මේ සතියේ මගේ බලාපොරොත්තුව මෙම ගැටළුව තරුණ ශාස්ත්‍රීය කාර්ය මණ්ඩලයට බලපාන ආකාරයත්, එමඟින් ඔවුන්ගේ වෘත්තීය උන්නතියට බාධා කරන අයුරුත් හඳුනා ගැනීමය. ඒ සඳහා රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාල පද්ධතියේ වෛද්‍ය හා දන්ත වෛද්‍ය පීඨ කිහිපයක සේවය කරන තරුණ කථිකාචාර්යවරුන් කිහිප දෙනෙකු හා සිදුකරන ලද සාකච්ඡා මෙන්ම මගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම්ද යොදාගැනේ.
උපාධිධාරීන්ගේ රැකියා විරහිතභාවය අඩුකිරීම සම්බන්ධව, ලෝක බැංකු ණය භාවිතා කරමින් සූදානම් කල වැඩමුළුවකට සහභාගි වූ අවස්ථාවකදී, එහි සම්පත්දායකයා අපට කියා සිටියේ උපාධිධාරියෙක් බිහිකිරීම කාර් නිෂ්පාදනයක් සේ සිතා ක්‍රියා කිරීමෙන් අපට රැකියා නියුක්තියට සුදුසු උපාධිධාරීන් බිහි කිරීමට හැකි වන බවයි.
අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය, ජාතික විද්‍යා පදනම (National Science Foundation) සහ ජාතික අධ්‍යාපන ආයතනය (National Institute of Education) යන ත්‍රිත්වය එක්ව 2023 මාර්තු 31 දින කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලයේ උත්සවයක් සංවිධානය කරන්නට යෙදුනි. එහිදී සභාව ඇමතූ අධ්‍යාපන අමාත්‍ය සුසිල් ප්‍රේමජයන්ත දන්වා සිටියේ 2024 සිට රටේ අධ්‍යාපන පද්ධතියේ පරිවර්තනයක් සිදුවනු ඇති බවත්, ඒ සඳහා STEAM අධ්‍යාපනය [Science (විද්‍යාව), Technology (තාක්ෂණය), Engineering (ඉංජිනේරු විද්‍යාව), Arts (කලා විෂයන්), Mathematics (ගණිතය)] හඳුන්වා දෙන බවත්ය.
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල හා පසුගිය සතියේ ස්ථිර කෙරුණු 17 වන සම්මුතිය, ලංකාව මෙතෙක් එසේ ඇතිකරගත් වඩාත්ම හානිකර සම්මුතිය විය හැකිය. ඊට හේතුව වන්නේ ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වතාවට සිය විදේශ ණය ගෙවීම ලංකාව විසින් නතර කරදමනු ලැබූ අවස්ථාවක මෙම සම්මුතිය ඇතිකර ගැනීමයි.
ගුණදාස අමරසේකරගේ ‘ඉණිමගේ ඉහළට’ නවකතාවෙහි එන, ග්‍රාමීය පරිසරයකින් පැමිණෙන තරුණ විශ්ව විද්‍යාල සිසුවකු වන පියදාසගේ චරිතයට, කතරගම දේවාලයේ දිනපතා සිදුවන දේව පූජාව බලා ඉන්දැද්දී යමක් එක්වරම අවබෝධ වෙයි: පූජාවෙහි නැටුම්කාරියන්ගේ රිද්මයට ආකර්ෂණය වන ඔහුට මුලින්ම දැනෙන්නේ තද ශෘංගාරාත්මක හැඟීමකි. නමුත් ස්වල්ප මොහොතකින්ම ඒ පිළිබඳ පසුතැවිල්ලක් දැනෙන ඔහු ඉන්පසු කිරි වෙහෙර දෙසට ගමන් කරන්නේ තමන් විඳි ආශාවෙන් සිත පවිත්‍ර කරගනු පිණිසය.
විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසන් සභාවේ 2020 සංඛ්‍යා ලේඛන අනුව එම වසරේ විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රවේශය ලැබූ සිසුන්ගෙන් 64.3% ක් ස්ත්‍රීන්ය. ස්ත්‍රී බහුතරයක් නොසිටින්නේ ඉංජිනේරු, තාක්ෂණ සහ පරිගණක විද්‍යා විෂයන් වල පමණි.
